«سحر عصر آزاد» فعال حوزه رسانه و منتقد سینما؛ در این برنامه نقد و بررسی آثار به نمایش درآمده را بر عهده داشت.

«ساعت بازدید» فیلمی درباره تنهایی

فیلم کوتاه «ساعت بازدید» اولین فیلم به نمایش درآمده در این برنامه بود که نشست نقد و بررسی آن با حضور «وحید صداقت» کارگردان و «بابک کریمی» و «نغمه قوانلو» بازیگران آن برگزار شد.
«سحر عصر آزاد» در ابتدای نقد و بررسی این فیلم گفت: وحید صداقت فیلم های خوبی در سینمای ایران ساخته  و از با سابقه های این حوزه محسوب می‌شود. دقت نظر و زاویه نگاه کارگردان در فیلم بارز و مشخص است به خصوص که وقوع یک رویداد و تراژدی معاصر را محور قرار داده است شاید در نگاه اول این نکته برجسته نباشد که این فیلم به تبعات زندگی بازماندگان سقوط هواپیمایی اوکراینی می‌پردازد و نوعی دیدگاه روانشناسانه را در درون خود دارد.

وحید صداقت کارگردان فیلم کوتاه «ساعت بازدید» درباره شکل‌گیری قصه این فیلم گفت: از ابتدا ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی در قصه وجود نداشت و «تنهایی» تم اصلی فیلم بود. زمانی که فیلمنامه در حال شکل گرفتن بود به دنبال دلیلی برای تنها بودن شخصیت فیلم بودم و به موضوعات مختلفی فکر کردم و از یک جایی به بعد داستان به تراژدی سقوط هواپیمایی اوکراینی گره خورد. دوست داشتم علاوه بر اینکه به این موضوع پرداخته شود فیلم طوری ساخته شود که امکان نمایش داشته باشد. خیلی روی سکانس نهایی فکر کردیم و با آقای بابک کریمی هم مشورت کردم که این اطلاعات چگونه داده شود که تماشاگران با این سکانس ارتباط برقرار کنند تا مغفول باقی نماند. و از طرفی هم میخواستم این پروژه به فیلمی تبدیل نشود که مخاطب از پیش بداند خلاصه داستان اصلی فیلم چیست.

وی ادامه داد: کاراکترهایی را در زندگی واقعی دیده بودم که برای فرار از تنهایی تحمیل شده، دنبال دلایل و ماجراهایی بودند که برای بقیه مردم جلب توجه کنند. شخصیت این فیلم با نوع چیدمان خاص خانه؛ دوست داشت وقتی مشتریان برای بازدید از خانه می‌آیند بتواند با آنها ارتباط بگیرد. برای همین، از موضوعاتی مثل: تعریف یک ساعت خاص برای بازدید از خانه و درج آن در آگهی فروش، جمع شدن چند مشتری در یک زمان و پخش موسیقی در فضای خانه استفاده شد تا تمایل شخصیت اصلی فیلم به ارتباط گرفتن با آدم‌ها نمایش داده شود.
این کارگردان درباره نمایش فیلم برای بازماندگان پرواز اوکراینی هم گفت: جرأت نزدیک شدن به فاجعه مورد اشاره در فیلم را نداشتم و سعی ‌کردم با فاصله به موضوع نزدیک بشوم. ارتباطاتی از خارج از کشور از طریق دوستانم شکل گرفت که فیلم برای خانواده‌های بازماندگان نمایش داده شود ولی ترجیح دادم هر زمان که پیش آمد خودشان از هر طریقی فیلم را ببینند.

بابک کریمی بازیگر فیلم کوتاه «ساعت بازدید» هم در این نشست با اشاره به تنهایی شخصیت این فیلم گفت:همه آدم‌ها به نوعی تنها هستند. این شخصیت به جز تنها بودن «دردمند» است. دردی که در طول فیلم آن را بیان نمی‌کند. از قضا در آن دوران درگیر یک ماجرای خصوصی بودم. در روز اول فیلمبردای پایم شکست و در تمام مدت بازی، درد عجیبی داشتم و به نوعی درد آن شخصیت درد خودم بود و خیلی به فیلم وابستگی دارم اما دوست هم ندارم آن را ببینم چراکه یادآور دوره سختی برای من بوده است. فیلم‌ها و پروژه‌هایی که پیشنهاد می‌شود اغلب با روحیه آن دوران من همخوانی دارد که برایم خیلی جالب است.

وی درباره چگونگی کار با فیلمسازان کوتاه گفت: هنگامی که در رشته سینما تحصیل می‌کردم با فیلم کوتاه وارد این عرصه شدم. از ۱۷ سالگی در یک تلویزیون خصوصی در ایتالیا کار خود را آغاز کردم. به جز گریم و بدلکاری تمامی مشاغل در سینما را تجربه کرده‌ام و اینگونه نیست که از ابتدا وارد فیلم اصغر فرهادی شده باشم. چون روحیه کاری بسیاری در این زمینه دارم برای همین با افرادی که با چنین روحیه‌ای مشغول هستند و گام به گام جلو می‌آیند همراه و هم‌مسیر می‌شوم. به این دلیل؛ برای چنین افرادی در سینما احترام زیادی قائل هستم. برای بازی در این فیلم هم باید بگویم من از زمان دانشجویی وحید صداقت را می‌شناختم و به نوعی با هم بزرگ شده‌ایم و طبیعی بود همکاری در فیلم کوتاه «ساعت بازدید» اتفاق بیفتد.

فرانک قنبری/صداوسیما, [2/8/2024 1:26 PM]
کریمی افزود: بعد از بازی در فیلم جدایی اصغر فرهادی، دنبال فیلمسازان جوان می‌گشتم به طور مثال با شهرام مکری آشنا شدم. چیزی که در زندگی من وجود دارد لذت کشف است و کشف مسائل تازه برای من جذابیت زیادی دارد. وقتی که تصمیم گرفتم فعالیت سینمایی خود را در ایران ادامه بدهم یک نکته برایم جالب بود و آن اینکه بیشتر با جوانان کار کنم. این جوانان هستند که ریسک‌پذیر هستند و انرژی دارند تا مسائل تازه را تجربه کنند.

«نغمه قوانلو» دیگر بازیگر این فیلم نیز با اشاره به جذابیت همکاری با وحید صداقت و بابک کریمی در این فیلم گفت: آرامشی که آقای کریمی داشت و فضایی که در صحنه ایجاد می‌کرد تا بازیگر احساس راحتی داشته باشد برای من خیلی تجربه درخشانی بود.  

«شیهه» در انتظار یک تصمیم مهم

فیلم کوتاه «شیهه» ساخته «پویا سعیدی» دومین اثر کوتاه به نمایش درآمده در این برنامه بود که نشست نقد و بررسی آن با حضور کارگردان، «پگاه سعیدی» دستیار کارگردان و «میثم حسنلو» صدابردار فیلم برگزار شد.

«سحر عصر آزاد» در ابتدای این نشست از کارگردان فیلم کوتاه «شیهه» پرسید که ایده این فیلم و شکل‌گیری قصه از کجا آغاز شده است؟ «پویا سعیدی» در این ارتباط گفت: ایده فیلم از یک خاطره خانوادگی و شخصی و اشتراک آن موضوع و در میان گذاشتن آن با نفیسه زاع و عاطفه صالحی فیلمنامه‌نویسان این فیلم شکل گرفت. آنها در این زمینه فیلمنامه‌ای نوشتند که بر اساس خاطره‌ای بود که برای آنها تعریف کرده بودم. همواره در ذهنم ساخت فیلمی با الهام گرفتن از آن خاطره و استفاده از عنصر دیوارهای رنگ شده وجود داشت که بالاخره در این فیلم محقق شد.

او ادامه داد: فیلمنامه اصلی با زاویه دید کودک نوشته شده ولی در مراحل بعدی به این نتیجه رسیدیم که روایت فیلم باید از زاویه دید شخصیت زن تعریف شود. چون پایان بندی فیلم نیز در فیلمنامه اولیه نیز از زاویه شخصیت زن فیلم بود. خاطره‌ای که منجر به ساخت این فیلم شد آنگونه نبود که من سفارشی به فیلمنامه‌نویسان داده باشم تا بر اساس آن فیلمنامه بنویسند. این خاطره‌ای موجود در زندگی شخصی من بود. نام فیلمنامه اولیه «روبرو» بود و قرار بود کارگردان دیگری آن را بسازد ولی شرایطی بوجود آمد تا من کار را بسازم و نام فیلم را هم به «شیهه» تغییر دادم.

«پویا سعیدی» در ادامه در پاسخ به سئوال یکی از حاضرین درباره اینکه «محور قصه فیلم بر پایه سقط جنین است و حضور کودک در فیلم می‌تواند زن را از تصمیم‌اش منصرف کند به علاوه اینکه موضوع سقط جنین برای زنان در جامعه امروز ایران مسئله مهمی است» گفت: ملاحظه برای حد وسط نگه داشتن موضوع برایم وجود داشت. اما احتمالا حذف مقدمه فیلمنامه و تغییر زاویه قصه از کودک به زن باعث این تصور شده است که فیلم با محوریت سقط جنین ساخته شده است. تلاش کردم که در ارتباط با این موضوع که (سقط جنین) خوب است یا بد است در حد وسط بایستم. شاید فیلم دچار لغزش کلامی است و مسئله پیچیده‌تر از اینهاست که در یک فیلم کوتاه بگنجد ولی من می‌خواستم هر دو موضوع وجود داشته باشد.

«سحر عصر آزاد» منتقد فیلم نیز در ادامه در ارتباط با فیلم کوتاه «شیهه» گفت: فیلم شیهه برای مخاطب حکم صادر نمی‌کند. ولی در دل قصه‌ای که وجود دارد طبعا بر اساس اینکه ما با کدام شخصیت و چه فضایی همراه باشیم آن دیدگاه می‌تواند برجسته‌تر باشد ولی اهمیت این فیلم در آن است که کارگردان به طور مشخص سمت و سویی را انتخاب نمی‌کند چرا که صحبت درباره این مسائل که بسیار مهم است سخت است. سکانس حرکت رقص‌وار «نگار جواهریان» (بازیگر فیلم) نشان‌ از یک کشمکش درونی در شخصیت دارد و حتی با تکنیک کارگردان و استفاده از نماها انگار شخصیت در حال گرفتن تصمیم مهمی است که می‌تواند این تصمیم صرفا برای شخص خودش نباشد.

پویا سعیدی در این زمینه نیز توضیح داد: سکانسی که در فیلم دوربین با شخصیت می‌چرخد برای من بسیار گسسته است و می خواستم این بخش با سایر بخش‌های فیلم فرق داشته باشد. به دنبال این بودیم که بالاخره تصمیم نهایی «لیلا شایگان» شخصیت فیلم چه می‌شود و در نهایت قرار است چه کند.

وی ادامه داد: پشت سرگذاشتن قید وبندهای قبلی و رسیدن به آزادی عمل برای شخصیت «لیلا» بسیار حیاتی بود چرا که تا پیش از ورود او به خانه‌ای که قرار است در آن تنها زندگی کند چنین اختیار و آزادی نداشته است. در واقع این مسائل پیش از فیلمبرداری و در تمرینات با خانم «نگار جواهریان» مرور شد.

«پگاه سعیدی» دستیار کارگردان این فیلم نیز در این نشست گفت: شش ماه زمان برای کلید زدن و ساخت فیلم به طول انجامید تا پویا سعیدی تصمیم برای ساخت فیلم بگیرد هرچند که گذر این زمان؛ موثر بود تا پروژه موفق شود. شخصیت نوشته شده در فیلمنامه بسیار شبیه «نگار جواهریان» بود و پویا سعیدی قبل از ساخت فیلم؛ بیشتر کارهای او را دید تا جزئیات نقش را بررسی کند.
میثم حسنلو صدابردار فیلم هم با اشاره به اینکه برای فیلم کوتاه «شیهه» می‌توانست اتفاقات بسیار بهتر و موفقیت‌های بیشتری بیفتد گفت: زمانی که فیلمنامه را خواندم آن را دوست داشتم. نکته ویژه این فیلمنامه، به چالش کشیده شدن روابط کودک با بزرگسالان بود. این فیلم با وجود این چالش می‌تواند یک فیلم شاعرانه هم باشد. شرایط خوبی برای کار در این پروژه وجود داشت و حضور گروه حرفه‌ای در کار باعث شد در کار طراحی صدا نیز چالش خاصی نداشته باشیم.

«لَه لَه» تاریخ مصرف ندارد

در ادامه این برنامه، نشست نقد و بررسی فیلم کوتاه «لَه لَه» با حضور «فرید حاجی» کارگردان، «سونیا سنجری» و «آرمین خوش نیک» بازیگران فیلم برگزار شد.  

«سحر عصرآزاد» منتقد فیلم در شروع این نشست گفت: کارهای فرید حاجی که سابقه آشنایی ما به ۱۰ سال قبل در کانون فیلمنامه‌نویسان بر می‌گردد، خوب دیده شده و در سینمای کوتاه مطرح است. فیلم جدید او هم به فهرست نهایی ایسفا راه پیدا کرد و همانطور که دیدیم سوژه ملتهبی دارد.  

وی تاکید کرد: پرداختن به کنش اعتراضی در قشر دانشجو، به روز و متناسب بودن با فضا و حال و هوای اجتماعی، در عین حال نداشتن تاریخ مصرف و دراماتیزه کردن خط کشی‌های اجباری در جامعه از جمله ویژگی‌های این فیلم است.

عصرآزاد ادامه داد: هنر و هنرمند باید شاخک‌های حسی جامعه باشند و اگر آزادی اندیشه و عمل وجود داشته باشد، قبل از وقوع یک رویداد اجتماعی آن را پیش‌بینی و رصد می کنند و با مخاطب در میان می گذارند.

«فرید حاجی» کارگردان فیلم کوتاه «لَه لَه» درباره شکل‌گیری قصه و ساخت این فیلم گفت: فیلمنامه کار در سال ۱۳۹۹ نوشته شد و در دی ماه سال ۱۴۰۰ فیلمبرداری شد و در سال ۱۴۰۱ همه مراحل فنی آن نیز به اتمام رسید. تقارنی که برای فیلم پیش آمد بر حسب تصادف بود. این فیلم به تصویر کشیدن زندگی خصوصی خودم و افرادی است که در خوابگاه‌های دانشجویی زندگی می‌کنند.  

او گفت: به پلان‌های هیروئیک، قهرمان محور و باشکوه و در عین حال فضای ناهوشیار علاقه خاصی دارم و البته سینمای «فلینی» و «کاستاریکا» را به شدت دوست دارم.
در این نشست همچنین «سونیا سنجری» و «آرمین خوش‌نیک» بازیگران فیلم کوتاه «لَه لَه» نیز در ارتباط با نقش‌هایشان صحبت کردند.  

جسارت بچه‌های امروز شگفت انگیز است

فیلم کوتاه «رای» ساخته «سپیده برنجی» چهارمین اثر کوتاه به نمایش درآمده در این برنامه بود که نشست نقد و بررسی آن با حضور کارگردان برگزار شد.  

«سپیده برنجی» درباره این فیلم گفت: از زمان ساخت این فیلم مدتی گذشته است و مربوط به دورانی است که در ترم دوم فیلمسازی تحصیل می‌کردم. این فیلم ساخته شد تا بگویم کودکان و نوجوانان را جدی بگیرید. رویا و فانتزی در این فیلم به معنای این است که از نگاه شخصیت فیلم؛ «من» می‌توانم همه چیز را تغییر دهم و آنگونه‌‎ای باید بشود که دلخواه من است. به این معنا نیست که شخصیت فیلم در دنیای بازی (گیم) جسارت دارد بلکه این جسارت در دنیای واقعی او نمایش داده می‌شود.  

سومین نشست از سلسه نشست های «ربط سینمایی» با نمایش چهار فیلم کوتاه به همراه نشست نقد و بررسی آثار با حضور سازندگان و عوامل در مجموعه «ایوان ربط» برگزار شد.