پپتیدها به عنوان داروهای طبیعی قرن ۲۱ با گستره درمانی بالا در بازار جهانی دارویی برای درمان بیماری‌های مختلف نظیر سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این زمینه مطالعات نشان داده شده که پپتیدهای نشان دار شده با رادیو نوکلئید های مختلف می‌توانند برای تشخیص و در مواردی درمان گونه‌های متنوعی از سرطان مورد استفاده قرار بگیرند لذا هر ساله ترکیبات پپتیدی نوینی در بازار دارویی دنیا عرضه می‌شود.

تحقیق در مورد روش‌های نوین سنتز پپتیدهای دارویی در راستای تأمین نیاز کشور در مسیر خودکفایی و بی نیازی از واردات داروهای با فناوری بالا نقش تعیین کننده‌ای در ارتقای سطح کیفی پژوهش هدفمند و کاربردی در کشور دارد.

در همین راستا محققان کشور موفق شدند مواد اولیه داروهای پپتیدی را سنتز کنند. این طرح با عنوان «سنتز مواد اولیه رادیو داروهای پپتیدی» در سی و سومین جشنواره بین المللی خوارزمی رتبه اول پژوهش‌های کاربردی در گروه تخصصی فناوری‌های شیمیایی را کسب کرده است. همچنین این طرح توسط سعید بلالایی در یک شرکت دانش بنیان به نتیجه رسیده است.

ساخت مواد اولیه برای تولید کیت‌های تشخیص سرطان

دکتر سعید بلالایی پژوهشگر این طرح با بیان اینکه در این راستا موفق به سنتز ۸ ماده اولیه برای تهیه رادیو داروهای پپتیدی شدیم، تاکیدکرد: در حال حاضر این مواد اولیه در اختیار شرکت های دانش بنیان تولید کننده کیت‌های تشخیص تومورهای سرطانی قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه تولید این نوع مواد اولیه باعث جلوگیری از واردات آن شده که این صرفه جویی ارزی برای کشور دارد، افزود: ترکیب‌های سنتز شده تلفیقی از ساختار پپتیدی به همراه لیگاندهای HYNIC و DOTA هستند.

بلالایی با تاکید بر اینکه این مواد اولیه بر اساس استانداردهای بین المللی صورت گرفته است، بیان کرد: تهیه این مواد اولیه دارویی نیاز کشور به شمار می‌رود و ما توانستیم این نیاز را برطرف کنیم؛ در حال حاضر در این شرکت دانش بنیان که مواد اولیه داروهای تشخیص سرطان را به تولید رساندیم می‌توانیم تأمین کننده مواد اولیه رادیو داروهای پپتیدی در سطح کشور باشیم.

برگزیده جشنواره خوارزمی با بیان اینکه این پپتیدها به تنهایی در حال حاضر برای درمان برخی از گونه‌های سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند، خاطر نشان کرد: این دسته از ترکیبات بعد از اینکه به یک رادیو ایزوتوپ وصل می‌شوند می‌توانند برای تشخیص و در مواردی در راستای درمان گونه‌های متنوعی از سرطان مورد استفاده قرار بگیرند.

وی با بیان اینکه در این شرکت دانش بنیان علاوه بر تولید مواد اولیه دارویی، پپتیدهایی را تهیه می‌کنیم، بیان کرد: علاوه بر تهیه پپتید یک ماده دیگر به نام «لیگند» را به تولید می‌رسانیم که این در اختیار شرکت‌هایی برای تولید رادیو ایزوتوپ‌های خاص قرار می‌گیرد که نهایتاً به صورت یک کیت برای تشخیص سرطان در اختیار مراکز پزشکی هسته‌ای کشور قرار می‌گیرد.

بلالایی تاکید کرد: هر نوع ماده اولیه بر پایه پپتید را که در حال حاضر به عنوان شاخص ترین داروهای جدید برای درمان سرطان در دنیا مطرح هستند را می‌توانیم در داخل کشور تولید کنیم.

استفاده از مواد اولیه برای درمان سرطان پروستات

وی با بیان اینکه توانستیم ماده اولیه تشخیص سرطان پروستات را نیز تولید کنیم گفت: در حال حاضر دو ماده اولیه تولید کرده‌ایم که به طور اختصاصی برای درمان سرطان پروستات در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برگزیده جشنواره خوارزمی گفت: در حال حاضر تأمین کننده این مواد اولیه هستیم و مقدار مصرف آن در کشور سالانه شاید به یک گرم هم نرسد ولی ارزش علمی به نسبت بالایی دارد.

این محقق با اشاره به میزان صرفه جویی ارزی تولید چنین مواد اولیه ای در کشور عنوان کرد: تا پیش از این هر یک هزارم گرم این ترکیب با ارزشی معادل ۳۰۰ تا ۸۰۰ یورو از خارج کشور وارد شده و ارزبری داشت اما خوشبختانه ما در ایران این مواد اولیه را تأمین کرده‌ایم.