به گزارش شبکه خبری ایرانیان به نقل از روابط عمومی کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، محبوبه الهی عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه ای در نشست علمی مد ولباس اسلامی-ایرانی(سنم) با موضوع تحلیل نقش نمادها آئینی و دینی در نشانه های بصری طراحان لباس که روز یکشنبه 7 بهمن ماه در موسسه خانه کتاب برگزار شد، با اشاره به سوره‎ي اعراف آيه‎ي 26 ـ 27  و معنی آیه که اي فرزند آدم، براي تو لباسي فرو فرستاديم كه اندامت را مي‎پوشاند و مايه‎ي زينت توست و لباس تقوا بهترين است. اين از آيات خداست؛ باشد كه متذكر شده، پند گيرید، گفت: از معنی این آیات می توان به این نکته مهم پی برد که پوشاك نقش مهم و برجسته‌اي در پاسداري از هويت اجتماعي و فرهنگي و دوام بخشيدن به این هویت در طول حيات تاريخي نسل‌ها ايفا مي‌كند. شايد در آغاز شكل‌گيري اجتماع‌هاي بشري، پوشاك صرفاً جنبة حفاظتي داشته و براي مصون نگه داشتن بدن در برابر عوامل طبيعي و اقليمي به كار مي‌رفته است؛ ولي با توسعة باورهاي ديني و فعاليت‌هاي اجتماعي و فرهنگي، كاركرد اجتماعي و فرهنگي و عقايد ديني و مذهبي، كاركرد اجتماعي و فرهنگي و نمادين پوشاك، برجسته‌تر شد و لباس، بيش از هر چيزي نشان دهندة هويت انساني، اجتماعي و قومي انسانها گشته است.
وی افزود: لباس هر انسان، پرچم کشور وجودی اوست كه با آن فرهنگ خود را اعلام می کند. لباس نه تنها تحت تأثیر فرهنگ قرار دارد، بلكه معرف شخصیت تک تک افراد نیز هست. در جامعه ای که ارزشهای والای انسانی بی اعتبار باشد و عالم درون انسان معنایی مستقل از جلوه های بیرونی نداشته باشد، قهراً شخصیت انسان بر پایه توجه دیگران و اظهارنظر آنان درباره وی شکل می گیرد.
الهی با بیان اینکه اعضاي هر جامعه از راه نشانه‌هاي نمادين جامه‌هايي كه بر تن دارند، ميان خود، نظام ارتباطي ويژه‌اي برقرار مي‌نمايند، اظهار داشت: یکی از جدیدترین نظريه‌هاي عرضه شده در مطالعات پوشاک از چهار دسته طرح شده توسط ولفگانگ بروکنر نظریه‌ کارکرد اجتماعی یا نظريه‌هاي غيرتاريخي است که در آن به پوشاک همچون زبانی از نشانه‌ها اشاره می شود که قابل بازخوانی و رمزگشایی است. این نظریه، رویکردی نمادین به لباس دارد و آن را زبانی ساخته شده از علائم قابل رمزگشایی و بازخوانی، معرفی می‌نمايد. آنچه امروز از نظر اندیشمندان مردم‌شناس و جامعه‌شناس، اهمیتی بسيار دارد توجه به پیام‌ها و راز و رمزهای موجود در انواع پوشاک در دوره‌هاي مختلف و در میان ملت‌هاي گوناگون می‌باشد. این پیام‌ها خود از باورها، آداب، سنت‌ها، ویژگی‌های جغرافیایی و خاستگاه قومی هر يك از ملت‌ها برخاسته‌اند و به وضوح اصول و منظورهایي خاص را القاء می‌کنند.
او خاطرنشان کرد: در به کارگیری هویت و نشانه های قومی، ژاپنی ها در دنیای مد انقلابی را شکل دادند که نه تنها طرز فکر و دیدگاههای فرهنگی خویش را به خوبی مورد مطالعه و کاربرد قرا ردادند بلکه در جامعه بین الملل نیز از پوشاک در نقش یک مقوله هویتی بهره برده و فرهنگ ژاپنی خویش را با ورود به دنیای مد اشاعه دادند. از جمله طراحان بنامی که در این حوزه فعالیت داشته اند می توان به یایویی کوساما، یوجی یاماموتو، ری کاواکوبو و ایسی میاکی اشاره کرد که کلیت دیدگاه این طراحان لباس درک پتانسیل های موجود در فرهنگ ملی و نشانه های قومی و فرهنگی و معرفی آن به جامعه جهانی است. هر یک از این طراحان از منظری ویژه و خاص به بحث هویتی و نشانه های قومی توجه و آن را در آثار خویش به کار برده اند.
وی بیان کرد: یایویی کوساما یکی از طراحان ژاپنی با بهره گیری از فرم دایره که نماد و نشانه ای بین المللی محسوب می شود و تقریبا در بین تمام اقوام و ملل دارای مفهوم و معناست در شکل و هویت نقطه بهره برده و سالیان متمادی است که بر روی ساختارهای متفاوت و بافتهای نوین شکل گرفته از آن مطالعه می کند و آثارش در سطح بین المللی مطرح و مورد توجه هنرشناسان می باشد. او لباس‌هایی برای زنان طراحی می‌کند که دارای جنبه‌ی هنری و روشنفکرانه باشد. تمرکز او در طراحی بر روی ارزش های نمادین رنگ سیاه است. او این رنگ را سنگین و غرورآفرین و در عین حال ساده و اسرارآمیز می‌داند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه ای  با اشاره به اینکه کاواکوبو طراح لباس ژاپنی مخالف طرح‌های غربی‌ است که جذابیت را فقط با نشان دادن بدن و لباس‌های باز نشان می دهند، گفت:  کاواکوبو در طراحی هایش از مقادیر زیادی پارچه استفاده می‌کند و اغلب لباس‌هایش در تن افراد، بسیار بزرگ به نظر می‌رسند؛ زیرا طرح‌ها و لباس‌های او با استانداردهایی که برای اندام زنان تعریف شده است تفاوت دارد.  او نگاهش را معطوف به میراث فرهنگی کشورش کرد، تا قابلیت‌ طرح‌های لباس کار سنتی ژاپنی را بیازماید: لباس‌هایی ارزان ولی پارچه‌هایی با طرح‌های کار شده، کیمونو و جامه‌های سامورایی دوره تاریخی ادو(Edo) و جامه‌هایی که به طور استادانه از پارچه‌های ساده، راه راه و نوارهای باریک پارچه‌ای ساخته شده بودند لباس‌هایی ساده و راسته ولی راحت.
وی تصریح کرد: طراحان لباس ژاپنی به عنوان یک گروه از طراحان موفق در عرصه بین المللی از رمزها، نشانه ها و هویت فرهنگی و قومی خویش در ارائه آثار بهره برده اند و با توجه به بار فرهنگی و مفهومی و نشانه های فرهنگی بسیار غنی و پرباری که در تاریخ و هویت فرهنگ ایرانی موجود است طراحان ایرانی نیز به خوبی می توانند با مطالعه عمیق و درک درست و هوشمندانه این نشانه ها، در آثار خویش بهره برده و از پتانسیل های موچود در حوزه پژوهشی در متمایز کردن و معنادار کردن آثار خویش بهره مند شوند.
وی با اشاره به نمادهای مختلف استفاده شده در لباس های ایرانی، در ادامه افزود:  نمادها در ارتباط میان فرهنگ‌ها دست به دست می‌شوند، در بین این نمادها، نقوش نمادین گیاهی و انتزاعی در آثار ایرانیان کارکردهای خاص‌تر ویژه‌تری در مقایسه با بقیه نمادها داشته و گویای این ادعا نمونه آثار باقی مانده در تاریخ فرهنگی ایران می باشد. با توجه به تعدد این نقوش نمادین در این بحث به چند نماد که فراگیری بیشتری در مقایسه با بقیه داشته‌اند اشاره می شود. سرو: از صفات سرو آمده: راستين، بلند، سرفراز، سركش، تازه، جوان، جوانه، نوخاسته، درخت از ديرباز در ايران مقدس بوده است و در نقش‏هاى مختلف تاريخى ايران نقش آن يكى از مظاهر مذهبى به شمار مى‏رفته و يكى از دلايل انتخاب وكاربرد اين نوع درخت در حجارى‏هاى تخت جمشيد، تقدس آن بوده است.
محبوبه الهی در پایان یادآور شد: امروزه عطف به هجوم فرهنگي کشورهاي مختلف به ابعاد هويتي جامعه‌هاي در حال توسعه ازجمله ايران، توجه به پوشاک به مثابة عامل نشان‌دهندة قوميت و هويت دارای اهمیت بسیاری است و در این میان پتانسیل های موجود در نمادها و نشانه های ملی و دینی به خوبی می توانند در این هویت بخشی نقش عمده ای را ایفا نمایند.  امید است طراحان هنرمندان با درک و مطالعه دقیق نشانه های فرهنگی خویش و با توجه به پتانسیل های بالای این نشانه ها به درستی آنها را در آثارخویش مورد استفاده قرا ردهند.
هشتمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر، با شعار "خوشا مکران و نقش بی مثالش" ٢٦بهمن تا 2 اسفند 97 از ساعت ١٠صبح تا ٨ شب در مجتمع نمایشگاهی "بوستان گفتگو" برگزار می‌شود.

کلمات کلیدی