در تاریخ 22 دی ماه 1393در مراسمی با حضور رئیس جمهور تکمیل این فرایند اعلام شد و پوشش بیمه همکانی در جمهوری اسلامی ایران کامل گردید. طبیعی است که این موضوع به اندازه خبر گفتگوهای ایران با کشورهای قدرتمند بر سر موضوع هسته ای و یا برخی از موضوعات سیاسی و بین المللی دیگر جذابیت نداشته باشد و مورد توجه عموم قرار نگرفته باشد اما از نگاه کارشناسان اهمیت فوق العاده ای دارد. بویژه اینکه کسانی از مزایای این طرح برخوردار می شوند که عمدتاٌ در حاشیه قرار دارند. اینکه کشور توانسته است در شرایط تحریم و علیرغم فشارهای سیاسی و بین المللی چنین گام مهمی را بردارد و کف حمایت اجتماعی خود را تا دوردست ترین لایه های اجتماعی گسترش داده و جمعیت کثیری که از عمدتاٌ از فقیرترین و آسیب پذیرترین اقشار هستند را در فرایند حمایت و پوشش بیمه قرار دهد، ازنگاه کارشناسان توسعه چه در داخل و چه در سطح بین المللی حادثه مهمی است.
توجهی که سازمان های بین المللی و نمایندگان کشورهای مختلف به این موضوع داشتند حاکی از اهمیتی است که توسعه حمایت اجتماعی از منظر بین المللی داراست. در مراسم یادشده سفرای خارجی و روسای سازمان های بین المللی حضور چشمگیری داشتند. این حضور پر تعداد سفرا و نمایندگان سازمان های بین المللی در یک مراسم ملی بی سابقه و یا کم سابقه بود. همین موضوع نیز نشانه دیگری بر اهمیت این دستاورد ایران است. دو سازمان بین المللی مرتبط با حمایت های اجتماعی یعنی سازمان بهداشت جهانی و سازمان بین المللی کار برای به این مناسبت پیام هایی را ارسال داشتند. در پیام سازمان بهداشت جهانی که توسط نماینده آن سازمان در تهران قرائت گردید. در پیام سازمان بهداشت جهانی با اشاره به اینکه "جمهوری اسلامی ایران همواره در اجرای طرح مراقبت های بهداشتی اولیه، پیشرو و با دست آورده های خود در این زمینه مورد تحسین جامعه جهانی بوده است"، به روند رو به ارتقای نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران اشاره نموده و یادآور شده است که "طی سال های اخیر همچنین شاهد تعهد همه جانبه سیاسی برای بسیج هر چه بیشتر و پایدارتر منابع مالی بخش بهداشت و درمان بوده ایم تا از طریق بیمه درمانی از قشر محروم در برابر ریسک های مالی حمایت شود". سازمان بهداشت جهانی در همین زمینه با تقدیر از پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در گسترش چتر حمایتی خود بر همه اقشار اضافه می کند "اینکه تمامی مردم حتی مستمندان خدمات بهداشت و درمانی مورد نیاز خود را با کیفیت مناسب و بدون ترس از فشار مالی مترتب بر پرداخت هزینه ها از جیب خود، دریافت کنند، به عنوان اساس پوشش درمانی همگانی ضرورت دارد، و این هدف توسعه نظام درمانی است که کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت در مجمع عمومی بر آن صحه گذارده اند".
سازمان بین المللی کار نیز در پیام جداگانه ای این موفقت را به کشورمان تبریک گفت. سازمان بین المللی کار در پیام خود تاکید کرد که تعهد جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به پوشش درمانی همگانی به عنوان یکی از اجزاء کف حمایت های اجتماعی ملی کشور را بسیار ارج نهاده و آمادگی خود را برای یاری جمهوری اسلامی ایران در راه استقرار کف حمایت های اجتماعی اعلام می نماید. تاکید سازمان بین المللی کار بر کف حمایت های اجتماعی بود و یادآور شده است که تامین مراقبت های بهداشتی ضروری برای همه مردم یکی از تعهدات سازمان بین المللی کار در قالب توصیه نامه 202 کف حمایت های اجتماعی مصوب سال 2012 است. در این توصیه نامه تصریح شده است که کشورها باید کف حمایت های اجتماعی ملی خود را شامل ضمانت های اساسی تامین حداقلی مراقبت های بهداشت و درمان ضروری و تضمین درآمد اولیه برای همه افراد نیازمند در طول چرخه حیات آنان تدوین نمایند. نظام های ملی حمایت اجتماعی که بر اساس کف حمایت اجتماعیِ محکم بنا شده است باید به تدریج به سطوح بالاتر حمایت ها برای تامین اجتماعی برای همه دست یابد.
نگاه سازمان بین المللی کار از زاویه ای صورت گرفته است که این سازمان سال هاست برای گسترش آن تلاش کرده است. سازمان بین المللی کار بر این نظر است که برای ایجاد عدالت اجتماعی، گسترش حمایت های اجتماعی یک ضرورت است. بخش عمده مصوبات این سازمان در راستای گسترش عدالت اجتماعی و دارای ماهیت حقوق بشری است. در رابطه با حمایت اجتماعی به طور مشخص بایستی توصیه نامه 202 را یادآور شد. این توصیه نامه که در سال 2012 در زمینه کف حمایت اجتماعی به تصویب کنفرانس عمومی سازمان بین االمللی کار رسید، حاوی نکات مهمی است و دولت های عضو را ترغیب می کند تا در جهت برقراری کف حمایت های اجتماعی اقداماتی را به عمل آورند. نکته کلیدی در توصیه نامه کف حمایت اجتماعی این است که حق تامین اجتماعی یک حق بشری است و توام با ارتقاء اشتغال، یک ضرورت اجتماعی و اقتصادی برای توسعه و پیشرفت است. همچنین توصیه نامه یادشده این نکته را به رسمیت می شناسد که تامین اجتماعی ابزار مهمی برای کاهش فقر و ممانعت از آن، کاهش نابرابری، محرومیت و ناامنی اجتماعی است و برای ارتقاء فرصت برابر و برابری نژادی و جنسیتی، و حمایت از انتقال از اشتغال غیر رسمی به رسمی بکار می رود. از نگاه توصیه نامه 202 سازمان بین المللی کار تأمین اجتماعی سرمایه گذاری معطوف به مردم است تا آنان را برای مطابقت با تغییرات در اقتصاد و در بازار کار توانمند سازد، ضمن این که نظام های تأمین اجتماعی به مثابه تثبیت کننده های اقتصادی و اجتماعی عمل کرده و به افزایش تقاضا در زمان بحران و فراتر از آن همچنین حمایت از گذار به اقتصادی پایدارتر کمک می کنند و با ملاحظه اینکه اولویت بندی سیاستها با هدف رشد دراز مدت پایدار همراه با شمول اجتماعی به غلبه بر فقر شدید کمک می کند و نابرابری ها و اختلافات و تفاوت های اجتماعی را در بین مناطق کاهش می دهد. مفروض دیگر این توصیه نامه این است که انتقال به اشتغال رسمی و ایجاد نظام های پایدار تامین اجتماعی حمایتی در یک دوسویه قرار دارند.
اعلامیه فیلادلفیا که از سندهای بنیادین در زمینه موضوعات دنیای کار می باشد و به عنوان بخشی از اساسنامه سازمان بین المللی کار درج گردیده است بر " توسعه اقدامات تأمین اجتماعی به منظور تامین درآمد پایه برای همه افرادی که نیازمند اینگونه حمایتها و
مراقبت های جامع پزشکی هستند" تاکید می کند. توصیه نامه کف حمایت اجتماعی نیز همین موضوع را مجدداٌ مورد تاکید قرار می دهد. ارتباط توصیه نامه کف حمایت اجتماعی با موضوعات حقوق بشری بسیار گسترده است. این توصیه نامه اسناد معتبر حقوق بشری را به عنوان مرجع در این زمینه مورد توجه قرار داده و حمایت اجتماعی را اقدامی در راستای مباحث حقوق بشری در نظر می گیرد.. بنابراین با توجه به اعلامیه جهانی حقوق بشر به خصوص مواد 22 و 25 و میثاق بین الملی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی حقوق بشر بویژه مواد 9 ، 11 و 12 و همچنین با توجه به استانداردهای تأمین اجتماعی سازمان بین المللی کار مخصوصاً مقاوله نامه تامین اجتماعی (حداقل استانداردها) مصوب 1942( شماره 102)، توصیه نامه امنیت درآمدی، مصوب 1944 ( شماره 67) و
توصیه نامه مراقبت های پزشکی و بهداشتی مصوب 1944( شماره 69) و با توجه به این که از استانداردهای یادشده به عنوان منابع مهم نظام های تامین اجتماعی استفاده خواهد شد و با یادآوری اینکه اعلامیه عدالت اجتماعی برای جهانی شدن عادلانه (منصفانه) سازمان بین المللی کار اشعار می دارد که " تعهدات و تلاش های اعضا و سازمان برای اجرای دستورکار سازمان بین المللی کار از جمله از طریق استانداردهای بین المللی کار و گنجاندن اشتغال کامل، مولد و کار شایسته در کانون سیاستهای اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. این توصیه نامه اهداف، حیطه عمل و اصول، استراتژی و نظارت را در بر می گیرد. به منظوراجرای این توصیه نامه، کف حمایت اجتماعی در سطح ملی به عنوان مجموعه ای از حمایت پایه تأمین اجتماعی تعریف می شود که تأمین کننده حمایت اجتماعی با هدف پیشگیری یا محو فقر، آسیب پذیری و محرومیت اجتماعی است.
بر اساس توصیه نامه مذکور کف حمایت اجتماعی باید شامل حداقل تضمین های تامین اجتماعی اصلی ذیل باشد:
الف) دسترسی به یک مجموعه کالا و خدمات تعریف شده در سطح ملی، شامل مراقبت بهداشتی ضروری، از جمله مراقبت زایمان و مادران که مطابق با معیارهای دسترس بودن، موجود بودن، قابل قبول بودن و کیفیت باشد.
ب) تأمین درآمد پایه برای کودکان، در سطح حداقل تعریف شده ملی، که دسترسی به تغذیه، آموزش و پرورش، مراقبت و هر نوع کالا و خدمات ضروری دیگر را فراهم سازد.
پ) تأمین درآمد ضروری، بر مبنای آنچه در سطح ملی تعریف شده، برای افراد در سن فعالیت که
نمی توانند در آمد کافی بدست آورند بویژه در موارد بیماری، بیکاری، زایمان و معلولیت و
ت) تأمین در آمد پایه در سطح حداقل تعریف شده ملی برای افراد مسن تر و سالمند.
این توصیه نامه جزئیات دقیق تری را در ارتباط با اصول و چگونگی اجرا برای اعضای سازمان بین المللی کار معرفی کرده است که درخور توجه است و برای دستگاههای مسئول در زمینه حمایت اجتماعی نکات آموزنده ای دربر دارد. . کشورهای عضو براین مبنا اقدامات زیادی را به اجرا گذاشته اند و گزارش اقدامات خود را برای توجه افکار عمومی بین المللی ارائه می کنند.
با تکمیل طرح بیمه سلامت و زیر پوشش بیمه قرار دادن همه طبقات اجتماعی، اکنون جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که در زمینه گسترش کف حمایت اجتماعی از بسیاری از کشورهای دیگر پیشی گرفته است و در شرایط خوبی قرار دارد. این نکته را نباید از نظر دور داشت که این اتفاق مهم در شرایطی رخ داده است که تحریم های ظالمانه علیه کشورمان ادامه دارد و تامین منابع برای این اقدام مهم با احتیاط باید صورت می گرفت. بدون تردید این اقدام گام مهمی در راستای اقتصاد مقاومتی است. این موفقیت قابل توجهی است که شایستگی آن را دارد تا ابعاد آن بیشتر مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. نقاط قوت و ضعف آن شناسایی شده و مسیر برای برداشتن قدم های بیشتر هموار گردد. اما همانگونه که ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در مراسم ویژه تکمیل طرح بیان کردند، نباید به این موضوع بسنده کرد و ارتقای کیفی خدمات بیمه و نظام سلامت هم اکنون باید با جدیت بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
گسترش کمی حمایت اجتماعی البته اقدامی موثر است اما آنچه که کارایی و موثر بودن آن را تضمین می کند افزایش کیفیت طرح است. طرح مذکور البته آنگونه که بانیان آن اذعان می کنند بر خدمات پایه متمرکز شده است. برای تاثیرگذاری بیشتر آن لازم است تا چشم انداز خود را وسیعتر کند و در مراحل بعدی حوزه های وسیع تری را در بر گیرد تا از این طریق بتوان ارتقای سطح زندگی اقشار آسیب پذیر، کاهش فقر و افزایش رفاه اجتماعی را تضمین کرد.