پس از سه سال، رهبر انقلاب اسلامی روز گذشته از سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بازدید کردند. اولین دیدار ایشان از این رویداد مهم فرهنگی و بین‌المللی اما برمی‌گردد به سال 1366؛ زمانی که ایشان در جایگاه ریاست جمهوری بودند. رهبر انقلاب بعد از آن سال در بیش از 20 دوره از دوره‌های نمایشگاه کتاب شرکت داشته‌اند. آنچه در این صفحه پیش روی شماست برخی تصاویر قدیمی بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب و بیاناتی است که در هر کدام از این بازدیدها داشته‌اند. البته گاهی بعضی بازدیدها همراه با اشارات یا جملاتی کوتاه بوده است که در تصاویر زیر، از این دست بیانات هم انتخاب کرده‌ایم. به عنوان مثال، می‌شود به گفت‌وگوها و پرسش‌وپاسخ‌های معظم له در دیدار با غرفه‌داران اشاره کرد که خود از حواشی جالب و قابل تأمل برخی بازدیدهای ایشان از نمایشگاه کتاب بوده است. آنچه در ادامه شاهد آن هستید، گزینشی از این تصاویر و بیانات به همراه تاریخ حضور ایشان در ادوار مختلف نمایشگاه بین‌المللی کتاب است.

از این دکان به آن دکان!
نمایشگاه کتاب، یکی از پدیده‌های بسیار خوب و شیرین و پرفایده‌ جمهوری اسلامی است. در گذشته، چنین چیزهایی را به یاد نداریم و سابقه ندارد. میدانی است برای عرضه‌ بهترین و تازه‌ترین عناوین کتاب، در متنوّع‌ترین موضوعات. در سابق که سراغ کتاب می‌رفتیم، افراد کتابخواه و کتابخوان را می‌دیدیم که از این دکان به آن دکان می‌رفتند و چندین خیابان را می‌گشتند تا بتوانند کتاب‌های روز و تازه منتشرشده را پیدا کنند. اما این نمایشگاه می‌تواند همه آنچه را که مردم می‌خواهند، در اختیارشان بگذارد. به‌خصوص که این نمایشگاه، بین‌المللی است.    (21/02/1372)

باشگاه فرهنگی عمومی!
در حقیقت نمایشگاه حالت باشگاه فرهنگی عمومی پیدا کرده است؛ و این ویژگی خوبی است. اهل ادب، اهل علم، اهل فرهنگ، اهل ذوق، اهل شعر، اهل نویسندگی، اهل کتابخوانی، اهل نسخه‌شناسی و کسانی که با مسائل فرهنگ و ادب و معلومات ارتباطی دارند، این‌جا همدیگر را جست‌وجو می‌کنند و می‌یابند. در واقع نمایشگاه دارد ملتقا و محل دیدار اهل فرهنگ و کسانی می‌شود که به مقوله‌ فرهنگ علاقه دارند؛ و این اتفاق بسیار خوبی است.  (20/02/1373)

قابلی ندارد آقا!
غالباً تا من کتابی را انگشت می‌گذارم، ناشرین فوراً می‌گویند: « این مجّانی است.» و هر چه هم اصرار می‌کنم پول بدهم، قبول نمی‌کنند. لذا من بعضی از کتاب‌ها را می‌خواهم و واقعاً هم دوست دارم بخرم. منتها ناشرین - حالا بعضی از روی رغبت و بعضی هم ممکن است در رودربایستی گیر کنند - وقتی می‌گوییم این کتاب را بدهید، می‌گویند «آقا، قابلی ندارد.» و من نمی‌خواهم که چنین وضعی پیش بیاید، لذا به خرید کتاب اقدام نمی‌کنم. با این حال، ناشرین با محبّت و مهربانی، بعضی کتاب‌هایی را که فکر می‌کنند دوست دارم، به من هدیه می‌کنند.    (26/02/1374)

حتی در اتوبوس

من توقّعم این است که مردم ما کتابخوانی را جدّی بگیرند. البته جمعی از مردم جدّی می‌گیرند؛ اما همه اینطور نیستند. من می‌خواهم خواهشی از مردم بکنم و آن این است: کسانی که وقت‌های ضایع‌شونده‌ای دارند؛ مثلاً به اتوبوس یا تاکسی سوار می‌شوند، یا سوار وسیله نقلیه خودشان هستند و دیگری ماشین را می‌راند، یا در جاهایی مثل مطبّ پزشک در حال انتظار به سر می‌برند و به‌هرحال اوقاتی را در حال انتظار به بیکاری می‌گذرانند، در تمام این ساعات، کتاب بخوانند. کتاب در کیف یا جیب خود داشته باشند و در اتوبوس که نشستند، کتاب را باز کنند و بخوانند.... بنده خودم چند جلد قطور از یک عنوان کتاب را در اتوبوس خواندم. (22/02/1375)

پیشنهاد ساعت کتابخوانی در مدارس
امروز در این نمایشگاه سه نفر - که حال قبلاً با هم همفکری کرده بودند یا نه، من نمی‌دانم - جدا جدا به من پیشنهاد واحدی را ارائه کردند و آن این است که در مدارس، ساعتی برای کتابخوانی گذاشته شود. فکر خوبی به‌نظرم رسید. این را باید حتماً وزارت آموزش و پرورش بررسی کند و ببیند که چه کار می‌تواند بکند که مثلاً فرض کنید مثل ساعت انشا که ما داریم، به جای ساعت انشا، یا به جای ساعت فارسی، ساعت کتابخوانی بگذارند تا دانش‌آموزان با فرهنگ کتابخوانی آشنا شوند. چه به این شکل که خودشان بخوانند یا معلم برای آنها بخواند؛ چه به این شکل که یکی از دانش‌آموزان بخواند و دیگران گوش کنند.   (14/02/1376)

احیای کتاب‌های قدیمی
تا آن‌جایی که من دیدم، تنوّع هم خوب بود؛ انواع کتاب‌های گوناگون چاپ می‌شود. البته من به این مقدار قانع نیستم. من اینطور تصوّر می‌کنم که بایستی تولید کتابمان به‌مراتب از آن مقداری که هست، بیشتر باشد؛ هم به‌معنای تولید کتاب - که تألیف و ترجمه و اینطور چیزهاست - هم به‌معنای احیای آثار کهن و قدیمی. خیلی از کتاب‌ها هست که در قدیم چاپ شده، ولی ما الان از آنها هیچ نشانه‌ای نمی‌بینیم و در دست مردم نیست. اینها را باید احیا کنند؛ البته مواردی که خوب و مناسب است. من مجموعاً راضی هستم و همانطور که گفتم، از هر نمایشگاه کتابی خوشم می‌آید و آن را دوست می‌دارم. (05/03/1377)

کتاب جایگزین ندارد
در گذشته خیلی عقب بودیم، زمان انقلاب وضعیت بهتر شد. در سال‌های اخیر هم که این پیشرفت کاملا محسوس شده. هم موضوعات متنوع‌تر شده و دایره دید نویسندگان متنوع‌تر شده، هم محتواها قوی‌تر شده. کیفیت چاپ و صفحه‌آرایی و جلد و... هم پیشرفت کرده و چشم‌نواز شده.»  و بعد هم بشنوید از فلسفه توجه جدی رهبر به کتاب: «کتاب جایگزین ندارد. با اینکه لوازم رسانه‌ای متعددی اضافه شده، هیچ‌کدام جای کتاب را نمی‌گیرد.» (23/02/1390)

کارکردتان خوب است
مقام معظم رهبری در این سال‌ وارد غرفه  یکی از ناشران خصوصی شدند. ایشان وقتی به آخر غرفه رسیدند گفتند: «کارکردتان خوب است. این کتاب‌ها همه برای دو سه سال اخیر است؟» و مدیر تأیید کرد. آقا پرسیدند:  بیشتر چه کتاب‌هایی فروش دارد؟ -  ادبیات و کتاب‌های دانشگاهی. -  رمان؟ -  فروش رمان خوب است. موقع بیرون آمدن از نشر نی، آقا به قفسه‌ای اشاره کردند که: «اینها چیست؟» گفتند: «نمایشنامه.» آقا گفتند: «اینها را هم می‌خرند؟» گفتند: «بله. کما بیش. بیشتر دانشجوهای هنر.» (26/02/1394)