برخورداری از خدمات بهداشتی و درمانی ، نظم و دسترسی آسان مردم به خدمات و بهره مندی از آن یکی از اولویت های نظام بهداشت و درمان کشور است. هنگامی که از چنین شرایطی برخوردار شویم آسیب هزینه های درمانی کاهش می یابد و از مشکلات اقتصادی خانواده ها کاسته می شود که این کار در قالب پوشش بیمه همگانی مطرح است در نتیجه برای تحقق پوشش همگانی سلامت نیازمند چند عامل هستیم، «سیستم و ساختار»، «برنامه» و «اعتبار و بودجه» از عوامل لازم و اساسی است تا بتوان پوشش همگانی سلامت را اجرایی کرد. در ساختار و سیستم موجود باید یک برنامه پزشک خانواده تدوین شود که در آن برنامه، پزشک خانواده گروهی را تشکیل و کار تیمی انجام می دهد که در رأس آن تیم پزشک است که به وی پزشک عمومی یا پزشک خانواده اطلاق می شود که در واقع شکل گیری نظام ارجاع است از این رو باید در این نظام بیمار به موقع مراجعه کند و فرصت را از دست ندهد، پرونده برای او تشکیل شود و این پرونده استمرار داشته باشد. در نظام ارجاع بیمار باید به طور مستمر به همان پزشکی که برای او تشکیل پرونده داده است مراجعه کند و خدمات اولیه توسط همان پزشک به بیمار ارائه شود و اگر به خدمات پزشکی تخصصی نیاز دارد باید از طریق همین مسیر دریافت کند و همان پزشک عمومی یا خانواده او را به بخش های تخصصی تا سطح بیمارستان ارجاع دهد و دائم بیمار را رصد کند و حتی هنگامی که از بیمارستان ترخیص می شود باید پیگیر سلامت او باشد.
اما هنوز چنین اتفاقی به این شکل در کشور ما نیفتاده و نظام ارجاع فعلاً در استان های فارس و مازندران آن هم به کندی اجرا می شود اما آسیب شناسی و اجرای گام به گام برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع از سال آینده از برنامه های وزارت بهداشت و درمان است زیرا اگر بخواهیم ناآگاهانه و بدون فراهم کردن زیرساخت های لازم طرح پزشک خانواده را اجرا کنیم این طرح با مشکل مواجه می شود.
بنابراین لازم است با مطالعه و به صورت تدریجی جلو برویم. از طرفی باید گفت نظام ارجاع سلامت با چالش هایی همراه است که مهم ترین آن فرهنگ سازی نشدن است و تا هنگامی که این فرهنگ در بین همه آحاد جامعه نهادینه نشود توفیقی حاصل نمی شود. امروزه کشورهایی نظیر انگلیس، کانادا و استرالیا و سایر کشورهای غربی توانستند با فرهنگ سازی و پذیرش مردم نظام ارجاع سلامت را به طور جامع و کامل اجرایی کنند و ما هم در صدد هستیم که با فرهنگ سازی در بین مردم نظام ارجاع را ساماندهی کنیم اما تا هنگامی که مردم آزاد هستند که به هر پزشکی اعم از عمومی و متخصص مراجعه کنند ما همین مشکل را داریم و از دیگر چالش های پیش روی این طرح پیروی پزشکان از این نظم است زیرا تاکنون پزشکان هر کجا که خواستند رفتند و کسی از آن ها نظم برای کارشان را درخواست نکرده است و در واقع این نظام با تنگناهایی مواجه است که اگر همه آحاد مردم آن را بپذیرند اجرایی شدن کامل این نظام به نفع آن هاست و دیگر این که مسئولان باید ابتدا فرهنگ سازی را از خود آغاز و برای درمان به پزشک خانواده مراجعه کنند تا از این طریق مردم هم تشویق شوند. همچنین بیمه ها نقش اساسی در اجرای کامل آن دارند. اگر بیمه ها این طرح ملی را حمایت نکنند این امر شدنی نیست.
