پروژه تحقیقاتی « کوهورت سالمندی کشور » از دی ماه 1399 به همت مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و با همکاری اداره بهزیستی استان یزد، دانشگاه علوم پزشکی یزد و  مرکز تحقیقات شهرستان اردکان، رسما آغاز به کار کرد.

 در این پروژه ملی، اطلاعات مربوط به پنج هزار نمونه از افراد میانسال با 50 سال سن تا سالمندان (حتی 90 ساله) که در طرح شرکت داده شده اند، جمع آوری می شود و در طول 15 سال، براساس حدود یک هزار متغیر، تغییرات جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و محیطی این افراد مورد بررسی قرار می گیرد، تا مسایل و مشکلات این جمعیت نمونه استخراج ، و علت و عوامل مربوط به آنها مشخص شود.

  دکتر احمد دلبری عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و رئیس مرکز تحقیقات سالمندی این دانشگاه درباره پروژه و نتایج بدست آمده، گفت:  اطلاعات استخراج شده از اجرای اولین مرحله، در اختیار محققان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی قرار می گیرد  و این ظرفیت خوبی برای اجرای پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایجاد کرده تا پروپوزال های خود را به شورای علمی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه ارائه بدهند و با بررسی پروپوزال ها، و پذیرش آنها از سوی شورای علمی، بتوانند از اطلاعات بدست آمده از اجرای اولین مرحله از طرح استفاده کنند.

وی افزود:  نتایج و اطلاعات بدست آمده از اجرای مرحله اول پروژه، راهنمایی برای سند ملی سالمندی کشور است و می تواند به سازمان هایی که درگیر سالمندی هستند، کمک کند تا برای رفع معضلات و مشکلات سالمندان برنامه ریزی کنند.

وی اظهار داشت: این پروژه که در سه فاز طراحی شده است، با تکمیل اطلاعات پنج هزار نمونه شرکت کننده در طرح و بتدریج ، با افزایش نمونه ها تا شش هزار نفر ادامه خواهد داشت.

این متخصص حوزه سالمندی تصریح کرد که با توجه به تهدید بسیار جدی روند افزایشی جمعیت سالمندی در کشور برای سیاستمداران و برای نظام، قطعا مطالعاتی مانند این کوهورت، از جمله اقدامات اساسی و پایه ای جهت برنامه ریزی آینده برای جمعیت سالمندی در کشور است، چرا که در این مطالعه، با رصد وضعیت افراد 50 ساله به بالا و بررسی تغییرات وضعیت آنان طی 15 سال بلحاظ بیماری ها و مشکلاتی که به سراغ آنان می آید، عوامل زمینه ای و خطر برای بروز بیماری ها و مشکلات روانی و اجتماعی آنان استخراج می شود و براساس آن، برنامه ریزی های پیشگیرانه و تمهیدات لازم جهت مقابله با بروز این مشکلات اندیشیده خواهد شد.

 دکتر دلبری افزود: این مطالعه چون دارای حجم بالایی از نمونه است (پنج هزار نفر) که در ادامه به شش هزار نفر هم خواهد رسید، قطعا می تواند در حوزه های مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی به جامعه کمک کند تا نسبت به چگونگی مراقبت سالمندان از خود و گذراندن دوره سالمندی سالمتر، فعالتر و پویاتر آگاه شوند.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در تشریح فعالیت اجرایی مرحله اول این پروژه، اظهار داشت: از سال 1397، مقدمات اجرای پروژه، شناسایی و معرفی افراد شرکت کننده در طرح، با همکاری اداره بهزیستی یزد، دانشگاه علوم پزشکی یزد و مرکز بهداشتی و درمانی شهرستان اردکان انجام شد، و از دی ماه سال 1399 تا اسفندماه سال گذشته (1400) ، بررسی و ثبت اطلاعات پنج هزار نمونه شرکت کننده در طرح اجرا شد و به همان ترتیب که وارد طرح شدند، مجددا به همان ترتیب وارد مراحل بعدی پروژه خواهند شد.

 وی با اشاره به اینکه پروژه ملی کوهورت سالمندی کشور دارای سه فاز مطالعاتی است، افزود: این طرح در شهرستان اردکان اجرا شده، اما در برخی از استان ها مانند گیلان، مازندران، بوشهر، خراسان های جنوبی و رضوی، نیز انجام شده که قطعا می توانیم اطلاعات و نتایج پژوهش انجام شده در شهرستان اردکان را با نتایج تحقیقات در استان های دیگر مقایسه کنیم.

 وی خاطرنشان کرد که مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، متولی اجرای پروژه ملی « کوهورت سالمندی کشور » است که برای مقایسه نتایج تحقیقات در شهرستان اردکان یزد با دیگر استان های کشور، از همکاری معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، اداره سالمندان وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی در استان ها، بهره می گیرد.
دکتر دلبری در توضیح چگونگی شرکت افراد در طرح و اجرای مرحله اول آن، گفت:  پس از معرفی افراد میانسال تا سالمند (50 ساله به بالا) از سوی مرکز بهداشت شهرستان اردکان، تیم های مجری طرح به منزل این افراد مراجعه کردند و در مرحله اول، اطلاعات افراد بصورت حضوری و در منزل آنان گرفته شد و در واقع، برای پنج هزار نفر نمونه، پنج هزار مراجعه به منزل این افراد با رعایت کامل اصول بهداشتی در شرایط کرونایی انجام شد. و بعد از آن، افراد به مرکز بهداشت منطقه دعوت شدند و انواع معاینات و آزمایشات پزشکی و ژنتیکی که بخش مهم این طرح را تشکیل می دهد، بصورت رایگان برای افراد انجام شد تا ضمن تکمیل اطلاعات پزشکی آنان و آگاهی از وضعیت سلامتی این افراد (پایش سلامتی)، بتوان در مراحل بعدی، ارزیابی های روانی و اجتماعی از افراد صورت بگیرد.

 وی افزود: در اجرای کوهورت سالمندی در اردکان، موسسه خیریه این شهرستان همکاری شایانی داشته و نسبت به تهیه تجهیزات و وسایل پزشکی برای انجام معاینات و آزمایش های پزشکی افراد شرکت کننده در طرح (مانند سنجش بینایی و شنوایی) اقدام کرد تا بتوان " پایش سلامتی " افراد شرکت کننده در طرح (میانسالان و سالمندان) را بصورت رایگان انجام داد و همزمان پزشک مستقر در مرکز در معاینات و بررسی نتایج آزمایش ها، اگر موردی از بیماری در افراد را مشاهده می کرد، فرد را از آن بیماری آگاه کرده و به پزشک متخصص ارجاع می داد تا خودش و یا خانواده بتوانند مسایل درمانی او را پیگیری کنند.

وی، ویژگی دیگر این طرح را در مشارکت و همکاری همه مسئولان شهرستان اردکان همچون امام جمعه شهر، نمایندگان مجلس، فرماندار و مسئولان بهزیستی عنوان کرد و گفت: این پروژه، بهترین مطالعه برای افراد میانسال تا سالمند است که می تواند پایش سلامتی را هم برای آنان داشته باشد، ضمن آنکه فعالیت های اجتماعی افراد، وضعیت محیط زندگی و همچنین بلحاظ سلامت روانی، میزان افسردگی و اضطراب های آنان را مورد بررسی قرار دهد و علل و عوامل آن را مشخص کند.

این محقق و استاد دانشگاه تصریح کرد: دوره سالمندی، متشکل از فاکتورهای جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و محیطی است که می تواند سالمندی سالم را رقم بزند و ما برای اینکه بتوانیم به سالمندی سالم دست یابیم، باید این فاکتورها را بررسی کنیم. در حوزه جسمی، بیماری های زمینه ای افراد، مانند " دیابت، قلبی و ریوی، چربی خون و ... و فاکتورهای خونی، بینایی سنجی و شنوایی سنجی که تمام دستگاه ها و تجهیزات مربوط به آنها به صورت مشارکت های مردمی و خیریه تهیه شد، مورد بررسی قرار گرفتند، و در مراحل بعدی، سلامت روانی و اجتماعی افراد مورد سنجش و بررسی قرار می گیرند.

وی تاکید کرد که مهمترین تهدید آینده کشور، سالمندی است و همانطور که در کشورهای پیشرفته دنیا، سالمندی را به عنوان یک فرصت برای کارآفرینی، گردشگری و ... مورد توجه قرار می دهند، ما اگر بطور جدی به موضوع سالمندی نپردازیم، این موضوع در آینده با افزایش جمعیت سالمندی و رشد آن، می تواند به جای فرصت، به بحران جدی برای دولت و نظام تبدیل شود.

 رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی همچنین با اشاره به افتتاح و آغاز به کار سایت کوهورت سالمندی در این دانشگاه، گفت: یکی از رسالت های اصلی این دانشگاه، پرداختن به موضوع سالمندی است، و سایت کوهورت سالمندی و ایجاد پژوهشکده سالمندی در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی می تواند بسیار راهگشا و چشم انداز خوبی برای دستیابی به راهکارهای لازم برای رفع مشکلات سالمندی در کشور باشد.

دکتر دلبری در پایان افزود: قطعا یکی از دعدغه های دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، موضوع " سالمندی " است و لذا، این دانشگاه آمادگی دارد تا در کنار شورای ملی سالمندی و در کنار اداره سالمندی وزارت بهداشت، سازمان ها و صندوق های بازنشستگی که بنحوی درگیر موضوع سالمندی و بازنشستگی هستند، بتواند موج در راه و مشکلاتی را که در آینده می تواند دولت را زمین گیر کند، مدیریت کرده و مطالعاتی همچون کوهورت سالمندی کمک می کند تا برنامه ریزان و سیاستمداران بتوانند نیازهای سالمندان را مطابق با رشد جمعیت این قشر پیش بینی کرده و در واقع، تهدید عدم آمادگی کشور در مقابل رشد جمعیت سالمندان در کشور را تبدیل به فرصت کنند.