حبيب اله كارشناس ارشد حقوقي نوشت: چنانچه درسانحه ای چه تصادف چه سانحه نامترقبه باعث آسیب جسمی به هرفردی وارد شد،حتما یادمان باشد،به اورژانس اطلاع دهیم،چون پرداخت حق بیمه ،سازمان بیمه براساس گزارش کارشناسان سازمان اورژانس به قطعیت می رسند.
روزانه تعداد زیادی تصادفات رانندگی در سطح کشور رخ می‌دهد و همیشه این سوال مطرح است که پرداخت خسارت چگونه صورت می‌گیرد.مهمترین مسئله در تصادفات این است مسبب حادثه چه کسی است؟ زیرا کسی که حادثه مستقیماً از عمل او ناشی شده است مسئول و قابل تعقیب است. در مورد خسارت باید بدانیم که دو حالت خسارت وجود دارد: خسارات جانی یا بدنی : آسیب یا صدمه ایی که به بدن وارد می‌شود مانند نقص عضو، شکستگی، از کار افتادگی، فوت، که بر اساس قانون بیمه اجباری در سوانح رانندگی، خسارات بدنی توسط بیمه جبران خواهد شد و فرقی نمی‌کند که آسیب دیده شخص ثالث باشد یا راننده ی مسبب حادثه . پاسخ این سوال نیز در ماده اشاره شده است که: دارنده می‌تواند مالک آن وسیله باشد یا متصرف آن، متصرف کسی است که مالک نیست ولی با اذن مالک وسیله نقلیه را در اختیار دارد. همانطور که مطرح شد، درصورتیکه وسیله نقلیه مسبب حادثه دارای بیمه نامه شخص ثالث باشد جبران خسارت وارده بر عهده شرکت بیمه خواهد بود و درصورتیکه شرکت بیمه از پرداخت خسارت امتناع کند، شخص متضرر می‌تواند علیه شرکت بیمه و راننده مسبب حادثه با خواسته مطالبه خسارت ناشی از تصادفات رانندگی طرح دعوا نماید و در عین حال مسئولیت‌های کیفری راننده مقصر نیز پابرجا خواهد ماند. در تصادفات رانندگی صرف نداشتن گواهینامه دلیل مقصر دانستن راننده نیست، بلکه مقصر کسی است که آن حادثه به خاطر عمل وی وقوع یافته است، فرض کنید راننده یک خودرو که گواهینامه هم ندارد اما در حال رعایت قوانین و ضوابط رانندگی می‌باشد با خودرو دیگری تصادف می‌کند ودلیل اصلی سانحه هم خودرو دوم می‌باشد، دراین صورت راننده خودرو اول به علت نداشتن گواهینامه مقصر تصادف قلمداد نیست اما به دلیل تخطی از قانون و رانندگی بدون گواهینامه قابل تعقیب و مجازات است. اما در مورد پرداخت خسارت مالی یا بدنی از طرف شرکت بیمه باید گفت: درصورتیکه راننده مقصر فاقد گواهینامه باشد اما خودرو دارای بیمه باشد، شرکت بیمه مکلف است خساراتی را که به موجب بیمه نامه متعهد شده است پرداخت نماید و نداشتن گواهینامه فرد مقصر شرکت بیمه را از پرداخت خسارت مبری نخواهد کرد.اما نکته مهم اینجاست افرادی که گواهینامه ندارند نباید به صرف وجود بیمه نامه اقدام به رانندگی نمایند چراکه شرکت بیمه می‌تواند پس از پرداخت خسارت از راننده مقصر فاقد گواهینامه مطالبه نماید. فرضی را در نظر بگیرید که فردی راکب یک موتورسیکلت است و فاقد گواهینامه می‌باشد و با یک خودرو تصادف می‌کند و مقصر راننده خودرو می‌باشد، در این صورت آیا شرکت بیمه خسارت وارده را به راکب موتور می‌پردازد؟ در پاسخ باید گفت: بیمه متعهد است، خساراتی که شخص مقصر دارای بیمه نامه وارد نموده است پرداخت کند و اینکه راکب موتور گواهینامه ندارد مانع پرداخت خسارت از جانب شرکت بیمه نمی‌شود و صرفاٌ در پلیس راهور از فرد بدون گواهینامه تعهد کتبی اخذ می‌شود که دیگر این امر را تکرار نکند. توجه داشته باشید که طبق قانون در موارد زیر اگر خودرو دارای بیمه نامه معتبر باشد و تصادفی رخ دهد شرکت بیمه مکلف به پرداخت خسارات مالی و بدنی شخص ثالث زیان دیده است و سپس به مقصر حادثه برای استرداد مبلغ پرداختی مراجعه مینماید: ۱٫عمد راننده مسبب حادثه ۲٫مستی حین رانندگی و استفاده از روانگردان ۳٫نداشتن گواهینامه یا نداشتن گواهینامه متناسب با وسیله نقلیه حال اگر راننده مسبب حادثه فاقد گواهینامه باشد یا اینکه در حین مستی اقدام به رانندگی نماید و سانحه ای رخ دهد که منجر به فوت او شود تکلیف چیست؟آیا بیمه مسئولیتی در قبال وی دارد؟ در پاسخ باید گفت بیمه هیچگونه پرداختی را به او انجام نخواهد داد و به طور کل مسئول جبران خسارات راننده ی خاطی فوت شده نیست. مسئله دیگری که متاسفانه بارها شاهد آن بوده‌ایم وقوع تصادفات خودرو و موتور در خط ویژه می‌باشد: فرد الف با فرد ب تصادف کرده و فرد الف که مقصر این حادثه بوده است منجر به شکستگی پای فرد ب شده است و فرد ب یک هفته در بیمارستان بستری بوده است، در این حالت مطابق با بند الف ماده ۱ قانون بیمه اجباری سال ۱۳۹۵، پرداخت دیه شکستگی پا و هزینه‌های پزشکی و معالجه با شرکت بیمه بوده است و درصورتیکه فرد ب بابت هزینه‌های درمان از شخص الف شکایت کند، فرد الف می‌تواند می‌تواند به استناد همین ماده قانونی از خود دفاع نموده و شرکت بیمه را موظف به پرداخت نماید. دلیل این امر این است که طبق توافقات بیمه مرکزی و وزارت بهداشتی و درمان ۱۰% از کل حق بیمه های، بیمه ثالث به این وازرتخانه پرداخت می‌شود تا تمام مصدومان حوادث رانندگی به صورت رایگان درمان شوند. عدم حضور مقصر حادثه دربیمه: در ابتدا بهتر است این امر را بیان نماییم که در تصادفات رانندگی حتماً از افسر راهنمایی و رانندگی که به محل وقوع حادثه مراجعه نموده گزارش و کروکی دریافت نمایید، تا در شرایطی که راننده مقصر در بیمه حضور نیافت یا استناد به گزارش از طریق شورای حل اختلاف بتوانید دادخواست تامین دلیل بدهید (برآورد میزان خسارت با توجه به نظر کارشناس می‌باشد) و مقصر حادثه را ملزم به پرداخت خسارت و هزینه دادرسی نمایید و پس از صدور رای هم در صورت عدم تمکین تقاضای توقیف خودروی مقصر را داشته باشید.
خسارت مالی : آسیب و صدمه ای که به اموال و اشیاء وارد می‌شود و برعکس مورد قبل در خسارات مالی صرفاً زیان های وارده به اموال شخص ثالث توسط بیمه جبران می‌گردد و شامل راننده‌ی مسبب حادثه نمی‌شود.
در خصوص خسارات معنوی لازم است بدانیم که : در صورتیکه شخص ثالث که در تصادفات رانندگی آسیب دیده است مدعی خسارت معنوی باشد به موجب قانون فوق الذکر نمی‌تواند آن را از شرکت بیمه مطالبه کند و دراین شرایط وی می‌تواند با استناد به قانون مسئولیت مدنی یا قانون مجازت اسلامی طی شکایت حقوقی یا کیفری خسارت معنوی وارده را از راننده مسبب حادثه مطالبه نماید.
بر اساس ماده ۲ قانون بیمه اجباری مصوب ۲۹/۰۲/۹۵، اشخاص حقیقی و حقوقی در صورتیکه دارای وسیله نقلیه هستند باید آن را درقبال خسارات بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه به شخص ثالث وارد می‌شود بیمه نمایند. حال شاید این سوال پیش بیاید که دارنده‌ی وسلیه نقلیه چه کسیست؟
راننده مقصر بدون گواهینامه:
در این شرایط هر دو راننده به دلیل تقصیر و عدم رعایت قوانین مسئول هستند و در واقع هردو مقصر محسوب می‌شوند و احتمال دارد دادگاه رای به پنجاه پنجاه بودن پرداخت خسارت دهد که در این حالت پنجاه درصد خسارت وارده به خودرو یا راننده آن توسط شرکت بیمه گر موتور و پنجاه درصد خسارات وارده به موتور یا راننده‌ی آن توسط شرکت بیمه گر خودرو پرداخت خواهد شد.
هزینه‌های پزشکی توسط شرکت بیمه پرداخت می‌شود یا راننده مقصر؟