نامگذاري هفته اول محرم هرسال به هفته احياي«امر به معروف و نهي از منکر» از اين حقيقت ناشي مي شود که قيام عاشورا و نهضت حسيني در ذهنيت تمامي شيعيان با اين دو فريضه پيوند و ارتباط معنايي وثيقي دارد و درواقع يادآوري قيام عاشورا به نوعي تداعي کننده امر به معروف و نهي از منکر است.
همه ما بر اين باوريم که يکي از دلايل عمده قيام امام حسين عليه السلام براي تحقق امربه معروف و نهي از منکر بود؛ چنان که در وصيت نامه خود به برادرش محمد بن حنفيه نيز به صراحت به اين موضوع اشاره مي کند و مي فرمايد: «هدف من از اين حرکت اصلاح طلبي در امت جدم است و مي خواهم امربه معروف و نهي از منکر کنم و بر طبق روش و سيره پيامبرصلي الله و علي عليه السلام عمل کنم» همچنين در زيارت معروف وارث که از امام صادق عليه السلام نيز به دست ما رسيده است چنين مي خوانيم : «گواهي مي دهم که تو نماز را بر پاداشتي، زکات را پرداختي و امربه معروف و نهي از منکر کردي»
با زنده نگهداشتن واقعه عاشورا و برقراري ارتباط معنايي با اين دو فريضه فرصت مغتنمي است تا در راستاي تجلي و گسترش و اشاعه فرهنگ امربه معروف و نهي، گام برداريم و فريضه اي که در طول تاريخ همواره مظلوم بوده را احيا کنيم. يادمان باشد چنانچه باورها و ارزش هاي ديني در زندگي روزمره به دلايل عديده سطحي و کمرنگ ديده شوند، هيچگاه قادر نخواهند بود نجات بخش ما انسان ها از ورطه هاي هولناك گناه و خطا باشند. از طرف ديگر نيز ريشه دوانيدن و قوت گرفتن ارزش ها و باورهاي ديني در عمق و جان انسان ها ضمن چشيدن طعم لذت معنوي و شوق و نشاط حاصل آن در افراد، منجر به تقويت رفتارها و کردارهاي ديني در سطح جامعه خواهد شد.
حال به نظر مي رسد در شرايط کنوني با توجه به تعدد هجمه هاي فرهنگي پيش رو و اثرات مخرب آنها بر نسل جوان و نوجوان، دروني کردن و عمق بخشي به باورها و ارزش هاي ديني اهميتي دوچندان يافته است چراکه باورها و ارزش ها در زندگي انسان ها حکم پيشران و محرک براي رفتارها هستند و تا زماني که افراد شخصاً به يک درك و فهم دروني از موضوعات ارزشي و ديني نرسند وفاداري آنها صرفاً امري سطحي و ظاهري خواهد بود و با اولين تندباد شبهات، بدعت ها و عمليات رواني دچار تزلزل خواهد شد.
بنابراين اهتمام و توجه مناسب به مناسبت ها، رويدادها و آيين هاي مذهبي ازجمله فرصت هاي مغتنمي است که همگان بايستي به قدر وسع آن را جدي بگيرند. بديهي است اين توجه مي تواند در چهار بعد اساسي توسط افراد، نهادها و رسانه هاي مختلف گسترش يايد؛ «اشاعه رفتارهاي ديني»، «تقويت مناسک ديني»، «ايجاد تجربه ديني» و «توليد و انتقال دانش ديني» چهار سطحي هستند که همواره نياز به بازتوليد و بازنمايي مستمر دارند تا باورها و ارزش هاي ديني روز به روز سطح جامعه گسترش و در جان انسان ها نهادينه شود.
پرداخت مناسب به قيام حسيني و واقعه جان سوز کربلا و درس هاي بيشمارآن بويژه امر به معروف و نهي از منکر بستر تأثيرگذاري است که مي تواند هم روح افراد را صيقل دهد و هم قادر است روح ملت هاي آزاده و آگاه را متاثر سازد. اين واقعه که در هزاره گذشته بوقوع پيوسته آنچنان بزرگ است که هر چه بيشتر در آن قور و تفحص مي شود عظمت آن بيشتر مکشوف مي شود. اين روزها را غنيمت بشماريم و تا جاي ممکن به ذکر و شنيدن و تعمق در خاطره ها، درس ها و فلسفه قيام عاشورا بپردازيم .
به قول رهبر فرزانه انقلاب :« حقيقتاً يک عمر مي شود سخن از اين حقيقتِ درخشان گفت. هرچه درباره عاشورا و قيام امام حسين عليه السّلام، فکر کنيم، متوجّه مي شويم که اين قضيه، از ابعاد مختلف داراي کشش و گنجايش انديشيدن و بيان کردن است. هرچه فکر کنيم، ممکن است حرف هاي جديد و حقايق تازه اي را بيابيم... مقوله عزاداري حسين بن علي عليه السلام برکات احياي ذکر عاشوراست. تحقيقاً يکي از مهم ترين امتيازات جامعه شيعه بر ديگر جوامع مسلمان، اين است که جامعه شيعه، برخوردار از خاطره عاشوراست. از همان روزي که موضوعِ ذکر مصيبت حسين بن علي عليه السلام مطرح شد، چشمه جوشاني از فيض و معنويّت در اذهان معتقدين و محبّين اهل بيت عليه السلام جاري گشت. اين چشمه جوشان، تا امروز همچنان ادامه و جريان داشته است؛ بعد از اين هم خواهد داشت و بهانه آن هم يادآوري خاطره عاشوراست. بيان ماجراي عاشورا، فقط بيان يک خاطره نيست. بلکه بيان حادثه اي است که داراي ابعاد بيشمار است. پس، يادآوري اين خاطره، در حقيقت مقوله اي است که مي تواند به برکات فراوان و بيشماري منتهي شود».
